AbstractsLaw & Legal Studies

Í þessari ritsmíð verður samband Íslands við Evrópusambandið rannsakað í gegnum EES samninginn en hann er meginstoð tengsla Íslands við sambandið. Ísland tekur upp stóran hluta af regluverki ESB í gegnum samninginn, þá sér í lagi málefni sem tengjast sameiginlega markaðnum. Ísland er hins vegar bundið af samningsskyldum sínum til að haga eigin lagasetningu eftir þeim reglum sem ESB setur, þrátt fyrir að hafa takmörkuð áhrif á mótunarferli ESB-regluverksins. Rannsakað er hvort að upptaka Íslands á reglum ESB í gegnum EES samninginn sé að hluta til byggð á yfirráðum (e. hegemony) ESB yfir Íslandi, vegna misræmis í valdahlutföllum og völdum ESB sem byggjast að mestu leyti á óbeinum eða formgerðarvöldum (e. structural power) innan álfunnar. Þessu sambandi hefur meðal annars verið lýst sem „fax lýðræði“ eða jafnvel sem hálfgerðri nýlenduvæðingu. Umfjöllunin er byggð á kenningum um yfirráð (e. hegemony) sem að felur í sér ójöfn valdahlutföll tveggja þátttakenda í alþjóðakerfinu. Einnig verður tekin afstaða til þeirra fullyrðingar hvort að Ísland taki upp lög ESB á þann hátt sem væri hægt að kalla stigveldisstjórnun að utan (e. hierarchical mode of governance) eftir að hafa rannsakað gaumgæfilega stöðu samningsins og stöðu sambands Íslands og ESB. Helstu niðurstöður eru þær að kenningar um yfirráð (e. hegemony) eiga vel við. Þær lýsa valdi ESB yfir Íslandi sem orsakar að hluta til upptöku Íslands á löggjöf ESB. Með því að grandskoða tilhögun samningins og samskipti Íslands og ESB, bæði í sögulegu og efnislegu samhengi, þá er það ljóst að mörg einkenni yfirráðs (e. hegemony) eiga við um valdasamband ESB og Íslands. Enn fremur mætti segja að upptaka Íslands á lögum ESB fari að mestu leyti fram innan þess sem mætti kalla stigveldisstjórnun að utan (e. hierarchical mode of governance) miðað við núverandi tilhögun. In this thesis the relationship of Iceland and the EU will be carefully analysed, particularly Iceland's connection with the EU through the EEA Agreement — which is its main connection with the Union. Iceland is bound by its treaty duties to adopt a large part of EU acquis, but has a limited say in how the legislation is made and implemented. The power relationship will be further elaborated and a the question whether adoption of EU law through the EEA Agreement is a based on EU hegemony over Iceland? That is because of the asymmetries in power, albeit mostly structural power. This relationship has previously been described as fax democracy and even a semi colonization by its critics. Herein the analysis will mainly be based on theories stemming from a neo-Gramscian hegemonic grounds. There will also be an analysis on whether the law adoption of the EU acquis is mainly done in a hierarchical mode of governance. The main findings were that the concept of hegemony is well suited to describe this power relationship and that the adoption of EU acquis and norms, in the way that it is done at the time written, is a consequence of the status of this power relationship. One might argue that the law adoption is…